صدای جریده – عارف شریفی صرخه – اگر تولدو و شوش را از نظر میراث فرهنگی مقایسه کنیم، کفه ترازو به نفع شوش را سنگین‌تر می یابیم.
اما اگر همین مقایسه را از نظر توسعه‌یافتگی و بهره‌مندی از میراث فرهنگی انجام دهیم، شوش در مقابل تولدو حرفی برای گفتن نخواهد داشت.
عجیب‌تر و تاسف‌بارتر این است که برخلاف تولدو که میراث فرهنگی‌اش نماد توسعه‌یافتگی است، در شوش، این‌ظرفیت، نماد ناکارآمدگی و عقب‌ماندگی لقب گرفته است.
چگونه ممکن است که آثار تمدن‌هایی که به خودیِ خود، نشان‌دهنده شکوه یک سرزمین در گذشته است، در عصر ما، با مدیریت و درک غلط به عقب‌ماندگی و محدودیت یک شهر منجر می‌شوند؟
این واقعیت تلخی است که علت آن، چیزی فراتر از مدیریت میراث فرهنگی است، فهم و درک درست از میراث فرهنگی در میان مسئولان و تصمیم‌گیرندگان و حتی خود مردم، آن چیزی است که برای تبدیل شوش به‌یک تولدوی توسعه‌یافته نیاز است.
اهمیت راه در چشم‌انداز تولدو
شهر تولدو در اسپانیا قدمتی بیش از ۲ هزار سال دارد، این شهر جزو شهرهای ثبت شده در فهرست جهانی یونسکو است.
مدیران شهری تولدو برای بهبود زیرساخت‌های شهری با هدف استفاده از ماهیت باستانی – تاریخی این شهر و بسط و توسعه صنعت گردشگری، اقدامات قابل توجهی انجام دادند.
آنها ابتدا راه، ترافیک و حمل و نقل را در خدمت این صنعت قرار دادند، این اولین گام انها در حوزه توسعه گردشگری بود، چیزی که در شوش اولین تقابل میراث با مدیریت شهری لقب گرفته است.
موضوع این تقابل به درک نادرست از میراث فرهنگی بازمی‌گردد، مثلا مدیریت شهری به فکر احداث پروژه‌های عمرانی‌اش است و به اهمیت حفاظت از میراث فرهنگی پی نمی‌برد، در مقابل نیز، متولیان میراث فرهنگی تنها به حفاظت از میراث می‌اندیشند و به ضرورت و بایدهای توسعه توجهی نمی‌کنند!
اما در شهرهایی مثل تولدو اینگونه تقابلی وجود ندارد، مدیریت شهری و مدیریت میراث فرهنگی در خدمت همدیگر عمل می‌کنند.
نجات بخشی ابوسمبل در مصر
در کشورهای دیگر هم اینگونه است، مثلا معبد ابوسمبل با قدمتی بیش از ۳۳۰۰ سال در کنار رود نیل مصر را در نظر بگیرید.
در محدوده این منطقه، باید سدی بر روی رود نیل احداث می‌شد، دولت مصر با استخدام متخصصانی از آلمان، این معبد عظیم را بدون هیچ مشکلی به جای دیگری انتقال دادند.
برای درک این موضوع کافی است بدانید، ارتفاع این معبد حدود ۳۰ متر است، مجسمه‌های غول‌پیکرش نیز بیش از ۲۰ متر ارتفاع دارند، اما با این وجود، با یک تصمیم و عملکرد درست، عملیات نجات‌بخشی و انتقال معبد بدون کوچکترین آسیب انجام شد، تا اینگونه، میراث فرهنگی مانعی برای توسعه نباشد.
این روش حفاظت از میراث فرهنگی را حفاظت پویا می‌نامند، شرایط مشابهی در شوش به وجود آمد اما راهکاری برای آن اندیشیده نشد تا توسعه، قربانی مدیریت ایستا، یکنواخت و ناتوان در حفاظت از میراث فرهنگی شود!
برخلاف شوش، در شهر تولدوی اسپانیا، زیرگذر، پارکینگ‌های زیرزمینی، تقاطع‌های غیرهمسطح، هتل و اقامتگاه‌های گردشگری و زیرساخت‌های دیگر وجود دارد، بی‌آنکه به میراث فرهنگی آسیبی وارد شود.
با عملیاتی شدن این پروژه‌ها در تولدو، ازدحام و ترافیک در شهر مهار شده و در خدمت صنعت گردشگری قرار گرفته است.
در این شرایط، دسترسی به مراکز شهری به درستی تسهیل شد تا حجم زیادی از گردشگران در طول سال ساماندهی شوند.
در کنار آن، با ایجاد زیرساخت‌های کافی، شاخص‌های رفاهی، اقتصادی، امنیتی و سلامت شهروندان و گردشگران این شهر نیز ارتقا یافت، چیزی برعکس شهر پرآوازه اما عقب‌مانده شوش …
